بی بی عزت میرجلیلی – پایگاه خبری یزد تیتر، شهر یزد، نگین درخشان کویر ایران، با پیشینه‌ای چند هزار ساله، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین شهرهای خشتی جهان شناخته می‌شود. این شهر با معماری منحصربه‌فرد، فرهنگ غنی، و سازگاری هوشمندانه با اقلیم خشک و کویری، توانسته است در سال ۲۰۱۷ میلادی (۱۳۹۶ خورشیدی) در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت برسد. این افتخار نه تنها متعلق به مردم یزد، بلکه متعلق به تمام ایران است.

یکی از دلایل اصلی ثبت یزد در فهرست میراث جهانی، معماری بومی و هوشمندانه آن است. بادگیرها، قنات‌ها، خانه‌های خشتی، سقف‌های گنبدی، حیاط‌های مرکزی، و کوچه‌های باریک،زیور آلات سنتی همگی نشان از سازگاری انسان با محیط طبیعی دارد. بادگیرها به عنوان سیستم تهویه طبیعی، هوای خنک را به داخل خانه هدایت می‌کنند، در حالی که دیوارهای کاه‌گلی از نفوذ گرمای شدید جلوگیری می‌کنند.

در تیرماه ۱۳۹۶، یزد به عنوان اولین شهر تاریخی ایران در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شد. در بیانیه یونسکو آمده است که: «شهر یزد گواهی است زنده بر هوشمندی انسان در تطبیق با محیط خشن کویری.» این ثبت جهانی، نه تنها اهمیت بین‌المللی یزد را افزایش داد، بلکه مسئولیت حفظ و نگهداری این میراث گران‌بها را دوچندان کرد.

اگرچه ثبت جهانی، فرصتی بزرگ برای گردشگری و اقتصاد یزد است، اما با چالش‌هایی نیز همراه است. توسعه نامتوازن شهری، ساخت‌وسازهای غیراصولی، و کم‌توجهی به بافت تاریخی، تهدیدهایی جدی برای این میراث ارزشمند به شمار می‌روند. در مقابل، آگاهی عمومی، آموزش شهروندی، و جذب سرمایه برای مرمت آثار تاریخی می‌تواند به حفظ این شهر کمک کند.

یزد، نه فقط یک شهر تاریخی، بلکه نمادی از خرد، فرهنگ و هنر ایرانی در دل کویر است. ثبت جهانی یزد، افتخاری برای ایران و جهان است که نشان می‌دهد چگونه انسان می‌تواند با طبیعت سازگار شود و در سخت‌ترین شرایط، تمدنی پایدار بنا نهد. وظیفه ماست که با شناخت و حفظ این میراث، آن را برای آیندگان نیز زنده نگه داریم.